SKOS

SKOS is een gegevensmodel om duidelijke lijsten met termen en begrippen op te stellen. Met deze termenlijsten kan informatie uit verschillende databases aan elkaar worden gekoppeld. SKOS maakt de relaties tussen begrippen inzichtelijk voor het vergelijken en interpreteren van data uit verschillende systemen. Zo krijgt informatie meer waarde.

Introductievideo

Voice over tekst SKOS Frysk

Oftst no in kolleksje ynrjochtest

Of trochsikest

Werkenbere en ndbelsinnige termen helpe by it finen fan ynformaasje.

SKOS soarget dr foar.

SKOS is d iepen standert om ddlike listen mei termen en begripen op te stellen.

Tanksij dy termelisten kin ynformaasje t nderskate kolleksjes en databases oaninoar keppele wurde.

Sa kinne ferskate kolleksjes tagelyk trochsocht wurde..

..wat liede kin ta nije ynsichten en ferrassende fynsten.

Tanksij SKOS krijt ynformaasje mear wearde..

..wurdt makliker te ferbinen..

..en tagonklik foar eltsenien.

Mear witte? Gean nei forumstandaardisatie.nl


Inhoudsopgave

    Content

    Status

    Lijst status
    • ‘Verplicht (pas toe of leg uit’) betekent dat de standaard verplicht moet worden uitgevraagd en toegepast volgens de Instructie rijksdienst bij aanschaf ICT-diensten of ICT-producten.
    • ‘Aanbevolen’ betekent dat dit een gangbare of opkomende standaard is waarvan het Forum Standaardisatie het gebruik aanbeveelt.
    • ‘In behandeling’ wil zeggen dat de standaard wordt getoetst voor opname op de lijst.
    • ‘Archief’ betekent in het verleden op de lijst gestaan heeft of in behandeling geweest is en nu niet (meer) verplicht of aanbevolen is.
    Verplicht (pas toe leg uit)
    Functioneel toepassingsgebied

    Beschrijft de toepassing(en) waarvoor het gebruik van de standaard verplicht is of aanbevolen wordt (afhankelijk van de lijststatus).

    SKOS moet worden toegepast op de publicatie van niet-geformaliseerde systemen voor kennisrepresentatie op het internet, met als doel:

    1. kennis over de betekenissen en samenhang van de onderliggende begrippen te ordenen en toegankelijk te maken
    2. hergebruik mogelijk te maken.
    Organisatorisch werkingsgebied

    Benoemt de organisaties waarvoor de verplichting geldt.

    Nederlandse overheden (Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen) en instellingen uit de (semi-) publieke sector.
    Europese status

    ‘Ja’ betekent dat de standaard is erkend door het Multi Stakeholder Platform on ICT Standardisation van de Europese Commissie.
    Ja

    Nut en werking

    Typering
    Linked data en begrippenlijsten
    Nut

    Het publiceren van gegevensbestanden in de vorm van begrippenlijsten, digitale woordenboeken en taxonomieën door overheidsorganisaties gebeurt vaak in de vorm van documenten die niet bruikbaar zijn voor computerprogramma’s. SKOS zorgt ervoor dat deze kennisrepresentaties via het internet aan elkaar kunnen worden gekoppeld en maakt het mogelijk dat gegevensbestanden makkelijker als open data kunnen worden hergebruikt.
    Werking

    Door het toepassen van de standaard worden de (familie)relaties tussen de verschillende definities van begrippen beter inzichtelijk en is data uit verschillende systemen beter te vergelijken en te interpreteren. Zo is bijvoorbeeld het begrip ‘adres’ in het Handelsregister een breder begrip dan het begrip ‘adres’ in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Met SKOS kunnen deze begrippen (ondanks dat ze niet exact hetzelfde zijn) toch met elkaar in verband worden gebracht. Hierdoor hoeven definitiekwesties niet eerst te worden beslecht voordat er gegevensuitwisseling kan plaatsvinden. Dit zorgt voor tijdswinst omdat relevante informatie sneller gevonden kan worden en geeft inzicht in de samenhang en (in)consistentie van begrippen (en bijbehorende definities). 
    Domein
    Relatie met andere standaarden
    RDF
    Relatie met andere standaarden
    OWMS
    Relatie met andere standaarden
    SHACL
    Trefwoorden

    Detailinformatie

    Volledige naam

    Simple Knowledge Organization System
    Versie
    SKOS W3C Recommendation 18 August 2009
    Specificatiedocument

    Specificatiedocument SKOS
    Beheerorganisatie
    W3C

    Toepassing

    Community

    Organisaties waar men terecht kan voor adoptieondersteuning, best practices, use cases en informatie over de standaard.

    Platform Linked Data Nederland organiseert regelmatig bijeenkomsten over Linked Data standaarden (waaronder SKOS), daarnaast zijn er verschillende hulpmiddelen op de website te vinden.
    Hulpmiddelen

    Vrij beschikbare hulpmiddelen en software die de adoptie van de standaard ondersteunen. Dit kunnen zijn: referentie-implementaties, open source libraries, test tools, e.d.

    Meer informatie en hulpmiddelen zijn te vinden op de website van de beheerorganisatie W3C.
    Praktijkvoorbeelden

    Toetsingsinformatie

    Toelichting bij opname

    SKOS bouwt voort op RDF (opgenomen op lijst als gangbare standaard). SKOS is geen vervanging van eXtensible Business Reporting Language (XBRL; Elektronisch verkeer dat te kenmerken is als verantwoordingsverkeer waarin financiële informatie de kern vormt) en Semantisch Model e-Factuur (SMeF; voor elektronisch factureren), welke beide een ander functioneel toepassingsgebied hebben.

    In 2017 besloot het Forum Standaardisatie een standaardsyntaxis toe te passen op de beschrijving van de functioneel toepassingsgebieden van standaarden op de ‘Pas toe of leg uit’-lijst. Aan de hand van deze syntaxis is het functioneel toepassingsgebied van SKOS hierboven beschreven volgens de standaardsyntaxis. Dit is bekrachtigd door het Overheidsbrede Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) op 25 mei 2018. Een toelichting treft u in dit advies over de aanpassing van de functionele toepassingsgebieden document- en (web)content-standaarden.
    Adoptieadviezen

    Om de adoptie van SKOS te bevorderen zijn de volgende adviezen meegegeven: 

    1. Platform Linked Data Nederland wordt opgeroepen om de mogelijkheid en de behoefte te onderzoeken van een duurzaam register van alle publiek beschikbare KOS.
    2. Platform Linked Data Nederland wordt opgeroepen om aandacht te vragen voor SKOS via publicatie van artikelen in dagbladen /vakbladen/online/etc. De opname op de lijst is een goed moment om dat samen met Bureau Forum Standaardisatie op te pakken.
    3. Platform Linked Data Nederland wordt opgeroepen om te toetsen of opname van SKOS in de NORA mogelijk is.
    4. Platform Linked Data Nederland wordt opgeroepen om trainingen te verzorgen die de implementatie en het gebruik van SKOS moeten bevorderen.
    5. Platform Linked Data Nederland en Bureau Forum Standaardisatie worden opgeroepen om te kijken hoe de voortgang en de mate van adoptie inzichtelijk gemaakt kan worden.
    6. Forum standaardisatie wordt opgeroepen om de relatie tot RDF op de lijst te verduidelijken.
    Uitstekend beheer
    • ‘Ja’ betekent dat nieuwe versies van de standaard op de lijst worden overgenomen zonder aanvullende toetsing door het Forum Standaardisatie.
    • ‘Nee’ betekent dat nieuwe versies van de standaard door het Forum Standaardisatie eerst worden getoetst voordat ze de huidige versie op de lijst kunnen vervangen.
    Nee
    Aanmelding

    Aanmelding_SKOS.pdf

    PDF Document | 513.29 KB
    Definitief

    Advies-Nationaal-Beraad-SKOS.pdf

    PDF Document | 2.83 MB
    Expertadvies

    Expertadvies-SKOS.pdf

    PDF Document | 507.96 KB
    Toelichting

    Forumnotitie-SKOS.pdf

    PDF Document | 296.34 KB
    Toelichting

    FS170419.2D-Advies-verduidelijking-toepassingsgebieden-v1.0.pdf

    PDF Document | 1.29 MB
    Intakeadvies

    Intakeadvies-SKOS.pdf

    PDF Document | 323.69 KB
    Consultatie

    Reacties-uit-openbare-consultatie-SKOS.pdf

    PDF Document | 544.74 KB
    Datum van aanmelding

    Datum waarop een organisatie de standaard heeft aangemeld voor opname op de lijst van aanbevolen of verplichte open standaarden. Als een standaard voldoet aan de criteria om in behandeling genomen te worden, vindt een toetsingsprocedure plaats. Deze duurt ongeveer een 6 maanden.

    30-10-2014
    Datum van besluit

    Datum waarop het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) heeft besloten de standaard op de lijst te plaatsen.

    18-05-2015

    Overig

    Toelichting

    SKOS bouwt voort op de Linked Data-standaarden RDF, RDFS en OWL. Linked data is een methode om gestructureerde gegevens te publiceren op het internet en met andere data te verbinden. Hierdoor worden verbanden tussen verschillende open databronnen zichtbaar. Deze samenhang maakt het makkelijk om relevante informatie te vinden, te structureren en te koppelen. RDF is een algemene abstracte informatiestructuur. SKOS is een specifieke toepassing van RDF op niet formele kennissystemen. SKOS verschilt van OWL daar OWL vocabulaires onderdeel zijn van geformaliseerde kennissystemen.
    Waarvoor geldt de verplichting

    Zodra investeringen worden gemaakt om op het web waardelijsten, thesauri, taxonomieën en andere systemen voor kennisrepresentatie publiek beschikbaar te stellen
    Sjabloon-bestektekst

    Voor Inkoop zal SKOS met name voorkomen onder de volgende categorieën en CPV codes:

    • 48224000-4 Software voor webpage-editen
    • 72330000-2 Diensten voor inhouds- of datastandaardisatie en –classificatie
    • 72413000-8 Diensten voor het ontwerpen van websites