Standaardisatie, wat moet ik doen?

Wat moet ik weten?

Open standaarden helpen de overheid om begrijpelijk, toegankelijk en betrouwbaar en veilig digitaal te communiceren, zowel met burgers en bedrijven als onderling. Open standaarden scheppen eveneens een goed klimaat voor innovatie, marktwerking en leveranciersonafhankelijkheid.

De verplichting tot het gebruik van open standaarden van de 'Pas toe of leg uit'-lijst is geregeld in de Instructie rijksdienst bij aanschaf van ICT-diensten of ICT-producten. Als eindverantwoordelijke van uw organisatie is het goed te weten dat geen gebruik van open standaarden 'uitgelegd' of toegelicht dienen te worden in het jaarverslag. Dit geldt voor alle aanschaf van ICT met een waarde van € 50.000 of meer.

Ook gemeenten, provincies, uitvoeringsorganisaties en waterschappen zijn hieraan gebonden. Zij hebben de verplichting op zichzelf van toepassing verklaard. Van oudsher via vertegenwoordiging in het College Standaardisatie, vervolgens via besluitvorming van het Nationaal Beraad (tot 2018) en meest recent in het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO), die de afspraken uit het verleden overneemt en heeft verlengd.

Contact opnemen

De vergaderstukken van het Forum Standaardisatie zijn openbaar voor raadpleging. Heeft u nog vragen, neem dan contact op met Ludwig Oberendorff of Joram Verspaget of stuur een e-mail naar info@forumstandaardisatie.nl.

Wat moet ik weten?

Open standaarden helpen de overheid om begrijpelijk, toegankelijk en betrouwbaar en veilig digitaal te communiceren, zowel met burgers en bedrijven als onderling. Open standaarden scheppen eveneens een goed klimaat voor innovatie, marktwerking en leveranciersonafhankelijkheid.

De verplichting tot het gebruik van open standaarden van de 'Pas toe of leg uit'-lijst is geregeld in de Instructie rijksdienst bij aanschaf van ICT- diensten of ICT-producten. Dit geldt voor alle aanschaf van ICT met een waarde van € 50.000 of meer.

Ook gemeenten, provincies, uitvoeringsorganisaties en waterschappen zijn hieraan gebonden. Zij hebben de verplichting op zichzelf van toepassing verklaard. Van oudsher via vertegenwoordiging in het College Standaardisatie, vervolgens via besluitvorming van het Nationaal Beraad (tot 2018) en meest recent in het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO), die de afspraken uit het verleden overneemt en heeft verlengd.

Contact opnemen

De vergaderstukken van het Forum Standaardisatie zijn openbaar voor raadpleging. Heeft u nog vragen, neem dan contact op met Ludwig Oberendorff of Joram Verspaget of stuur een e-mail naar info@forumstandaardisatie.nl.

Wat moet ik doen?

Bent u als inkoper bij de overheid betrokken bij de aanschaf van ICT met een waarde van € 50.000 of meer? Weet dan dat het vragen om relevante open standaarden van de 'Pas toe of leg uit'-lijst van het Forum Standaardisatie verplicht is. Afwijken van deze regel mag, maar alleen met een zwaarwegende reden die kenbaar gemaakt wordt in het jaarverslag van de opdrachtgever. Het is dus geen vrijblijvende afweging die iedere organisatie zelf mag maken. Voor niet-overheidsorganisaties geldt de hele lijst met open standaarden als een aanbeveling.

ICT aanschaffen kan gaan via inbesteding maar vaak wordt hiervoor een aanbestedingstraject ingegaan. Als inkoper bent u verantwoordelijk voor het correct laten verlopen van het inkoopproces en het informeren van uw opdrachtgever over de rechten en plichten die hierbij horen. Het informeren van uw opdrachtgever over de 'Pas toe of leg uit'-verplichting is hier een onderdeel van.

Hoe weet ik welke standaarden ik moet vragen?

Raadpleeg de handreiking Vragen om open standaarden bij inkoop bij publicaties. In deze handreiking vind u de meest relevante standaarden van de 'Pas toe of leg uit'-lijst in aanbestedingen gerelateerd aan CPV codes (Common Procurement Vocabulary), een overzicht van veel voorkomende soorten ICT-aanschaf en voorbeeldbestekteksten.

Daarnaast is er de Beslisboom Open Standaarden om snel te kunnen bepalen welke standaarden van toepassing zijn voor uw project. En zijn er bestekteksten her te gebruiken. Lees hier meer over in de Handreiking open standaarden bij aanschaf ICT.

Wat gebeurt er als niet om de relevante open standaarden wordt gevraagd?

Ieder jaar worden aanbestedingen onderzocht in de Monitor Open Standaarden. Deze aanbestedingen worden gepubliceerd. Vanaf 2019 ontvangen betrokkenen hierover bericht. Zodra de aanbesteding in beeld is om onderzocht te worden, zodra de aanbesteding daadwerkelijk onderzocht wordt en zodra de aanbesteding beoordeeld is.

Bent u betrokken bij een aanbesteding waarbij niet correct gevraagd is om de relevante open standaarden, dan kan uw opdrachtgever wellicht nog met een geldige opgave van reden in het jaarverslag uiteindelijk wel voldoen aan de verplichting.

Contact opnemen

Er zijn ook praktijkvoorbeelden uit bovenstaande Monitor beschikbaar. Voor andere vragen, advies op maat of een workshop kunt u contact opnemen met Désirée Castillo Gosker via info@forumstandaardisatie.nl.

Wat moet ik weten?

Weet dat het gebruik van open standaarden voor ICT veel nuttige effecten met zich meebrengt. Gebruik ze daarom in de ontwerpen die u maakt of aanpast voor websites en applicaties. De architect is (mede)verantwoordelijk voor het toepassen van open standaarden in de organisatie. U maakt namelijk de keuze welke standaarden van de lijst relevant zijn.

Welke standaarden zijn relevant of verplicht?

Welke standaarden verplicht of wenselijk zijn hangt af van uw project. Onze Beslisboom Open Standaarden kan u helpen daarin inzicht te krijgen. Naast de handreiking: open standaarden bij aanschaf ICT.

Ook in NORA (De Nederlandse Overheid Referentie Architectuur) zijn de standaarden van de lijst opgenomen. NORA bevat principes, beschrijvingen, modellen en standaarden voor het ontwerp en de inrichting van de elektronische overheid.

Contact opnemen

• Wilt u betrokken worden als expert bij de expertsessies? Geef dit aan via info@forumstandaardisatie.nl met vermelding 'expert'.
• Wilt u een reactie geven op de Monitor Open Standaarden? Stuur een e-mail naar info@forumstandaardisatie.nl, t.a.v. Désirée Castillo Gosker.

Wat moet u doen?

Bent u betrokken bij een project dat gaat over de (her)inrichting van overheids-ICT? Weet dan dat de open standaarden van de 'Pas toe of leg uit'-lijst van het Forum Standaardisatie toegepast moeten worden. Door open standaarden te gebruiken zorgt u voor efficiëntie (dankzij interoperabiliteit), veiligheid en leveranciersonafhankelijkheid. Kortom, u verhoogt de kwaliteit van ICT.

Welke standaarden zijn relevant voor mijn project?

Wanneer u wilt weten welke standaarden van de 'Pas toe of leg uit'-lijst relevant zijn voor uw project, beantwoord de vragen van de Beslisboom Open Standaarden ter ondersteuning. Naast de handreiking: open standaarden bij aanschaf ICT.

De huidige stand van zaken

Ieder jaar toetst het Forum Standaardisatie het gebruik van open standaarden in de Monitor Open Standaarden en ieder half jaar worden de internet en beveiligingsstandaarden getoetst. Wordt in uw project een aanbesteding gedaan of gaat het over het beheer van een reeds bestaande overheidsvoorziening, dan kan uw project onderwerp zijn van onderzoek.

Contact opnemen

Neem bij vragen contact met ons op via info@forumstandaardisatie.nl

Wat moet ik weten?

Overheidsorganisaties zijn verplicht om bij aanschaf van ICT te kiezen voor standaarden van de 'Pas toe of leg uit'-lijst. Dat betekent dat u als ICT-leverancier de 'Pas toe of leg uit'-standaarden in aanbestedingen van overheidsorganisaties vaak als eis tegenkomt. Het is daarom verstandig om ervoor te zorgen dat uw ICT-product of -dienst conform de relevante open standaarden werkt.

Andersom is de overheid afhankelijk van leveranciers voor het halen van de doelstellingen van interoperabiliteit in het algemeen en het realiseren van de Generieke Digitale Infrastructuur in het bijzonder. Dit werkt alleen als er voldoende leveranciers zijn die deze standaarden toepassen in hun producten en diensten.

Bent u leverancier en voldoet uw ICT-dienst of ICT-product aan de relevante open standaarden van de 'Pas toe of leg uit'-lijst? U kunt hierachter komen door gebruik te maken van de Beslisboom Open Standaarden. Naast de handreiking: open standaarden bij aanschaf ICT.

Websites en e-mailadressen kunt u testen op www.internet.nl.

Contact opnemen

Wilt u zich profileren op uw website als een leverancier die open standaarden biedt? Dit kan door het leveranciersmanifest te ondertekenen en op uw website te publiceren.

Heeft u een klacht over een overheidsorganisatie die volgens u niet vraagt om open standaarden waar dat wel moet? Forum Standaardisatie hoort graag uw verhaal aan en verkent met u de mogelijkheden.