De Nederlandse bibliografie als linked open data

De Koninklijke Bibliotheek (KB) heeft als missie om vanuit de kracht van het geschreven woord bij te dragen aan een slimmer, vaardiger en creatiever Nederland. Ze doen dit als netwerkorganisatie samen met vele partners in het domein van de openbare bibliotheken, het erfgoed en de wetenschap. Als nationale bibliotheek maakt de KB de bibliotheekcollectie Nederland zichtbaar, bruikbaar en houdbaar.

Wie had wat?

Voor het beter zichtbaar maken van het gezamenlijk bezit speelt de beschrijving van de collecties een belangrijke rol. Zo’n beschrijving helpt om inzichtelijk te maken wie welke informatie heeft en hoe deze te benaderen is. Al vroeg in de vorige eeuw werkten bibliotheken aan het systematisch beschrijven van hun collecties, vastgelegd in kaartcatalogi. Vanaf de jaren 80 is men deze informatie gaan digitaliseren en ontstonden de bibliotheekcatalogi zoals we die nu kennen.

Kopie op kopie

De oorspronkelijke werkwijze is nog altijd terug te vinden in de huidige informatiesystemen zoals in het metadata-format en de manier waarop gegevens gedeeld worden. Nationale bibliotheken verzorgen, vaak in samenwerkingsverbanden, bibliografische beschrijvingen voor de publicaties in hun werkgebied. De overige bibliotheken kopiëren deze vervolgens naar hun eigen systemen om daarmee hun eigen diensten te bouwen. Vaak ontstaat er zo ook nieuwe informatie in deze decentrale systemen

Het resultaat van de huidige manier van werken is dat er veel kopieën ontstaan waarbij het moeilijk is om de bron te herkennen en een overzicht te krijgen van alle beschikbare informatie. Soms lossen bibliotheken dit op door samen te werken binnen netwerken in een gezamenlijk systeem. Dit vraagt om veel samenwerking en coördinatie en het resultaat is vaak niet optimaal. Extra kosten voor het in standhouden van het gezamenlijke systeem en afspraken over het gebruik van de informatie maken dit in de praktijk nog lastiger.

De oplossing ligt in het koppelen

Linked Data biedt een oplossing voor dit probleem. Door deze informatie niet langer te kopiëren naar andere bibliotheeksystemen maar dit op een bruikbare manier direct op het web te publiceren, kunnen de gegevens met Linked Data-technieken gekoppeld worden. Bibliotheken kunnen nu volstaan met het verwijzen naar de gepubliceerde beschrijvingen. Wanneer ze vervolgens ook hun eigen verrijkingen hieraan koppelen en open publiceren, ontstaat er een web van bibliografische informatie. Het voordeel van deze werkwijze is dat de bron duidelijk blijft, de informatie direct beschikbaar is en iedereen hier met eenvoudige middelen van kan profiteren.

De toekomst van de Nederlandse bibliografie

Als een eerste stap in deze richting publiceert de KB sinds eind 2017 de Nationale Bibliografie als Linked Open Data. Beschikbaar voor iedereen om naar te verwijzen en te gebruiken. Hoewel het nog gaat om een bètaversie is de dienst wel ontworpen als een duurzame informatiebron waar anderen op kunnen bouwen.

In het afgelopen jaar hebben Wikidata, DBpedia, Europeana en diverse erfgoedinstellingen al gebruik gemaakt van deze informatie. Ook individuele data-onderzoekers weten de weg inmiddels te vinden.

In de komende jaren zal de KB steeds meer bronnen als Linked Open Data beschikbaar gaan maken waaronder de Nederlandse Thesaurus van Auteursnamen en diverse andere thesauri. In de eerste plaats gaat dit om bronnen die we zelf beheren. De KB werkt zo aan betere zichtbaarheid van de alle publiek gefinancierde bibliotheekcollecties